Η παράταξη “ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας” με επικεφαλής τον Καθηγητή του ΑΠΘ Γιάννη Μυλόπουλο, καταψήφισε το θέμα της Αντιπλημμυρικής Θωράκισης της Ανατολικής Θεσσαλονίκης που συζητήθηκε στη Μητροπολιτική Επιτροπή Θεσσαλονίκης, μετά από εισήγηση της διοίκησης της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας, με ένα σκεπτικό που αναπτύσσεται σε ιδιαίτερο σημείωμα που κατέθεσε και που εστιάζει σε 10 σημεία:
- Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ΥΔ Κ. Μακεδονίας, στο οποίο εντάσσεται η Αντιπλημμυρική Θωράκιση της Θεσσαλονίκης με έργα και παρεμβάσεις διευθέτησης της Περιφερειακής Τάφρου και των συμβαλλόντων ρεμάτων, είναι αυτό που συντάχθηκε το 2018 και αναθεωρήθηκε το 2020.
- Η αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ΥΔ Κ. Μακεδονίας του 2024, η οποία ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε λίγο καιρό πριν, δεν έχει ληφθεί καθόλου υπόψη στο παρόν έργο της Αντιπλημμυρικής Θωράκισης της Θεσσαλονίκης με έργα και παρεμβάσεις διευθέτησης της Περιφερειακής Τάφρου και των συμβαλλόντων ρεμάτων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα αντιπλημμυρικά έργα που προβλέπονται στην παρούσα μελέτη, τα οποία θα αρχίσουν να κατασκευάζονται κατά τον επόμενο χρόνο, θα στηρίζονται στα υδρολογικά δεδομένα, όσον αφορά στην εκτίμηση των πλημμυρικών κινδύνων, της προηγούμενης δεκαετίας.
- Αυτή η υστέρηση είναι σοβαρή και εγκυμονεί κινδύνους, αν ληφθεί υπόψη η διαπίστωση του νέου Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του 2024.
Σύμφωνα με την οποία, για το σύνολο του Υδατικού Διαμερίσματος 10, παρουσιάζεται ένας υποδιπλασιασμός των περιόδων επαναφοράς των έντονων φαινομένων βροχόπτωσης. Αυτό υποδηλώνει ότι στο μέλλον οι εντάσεις βροχής που αφορούν δεδομένη περίοδο επαναφοράς, π.χ. 50 ετών, θα αυξηθούν σημαντικά. Που σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον, αν διατηρηθεί η ίδια περίοδος επαναφοράς στους σχεδιασμούς, η συχνότητα εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων θα αυξηθεί.
- Για να διασφαλιστεί, συνεπώς, το ίδιο επίπεδο ασφάλειας απέναντι στον πλημμυρικό κίνδυνο σε σχέση με τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι περίοδοι επαναφοράς βάσει των οποίων υπολογίζονται τα πλημμυρικά φαινόμενα θα πρέπει στο εξής σχεδόν να διπλασιαστούν. Τα 50 έτη δηλαδή να γίνουν 100.
Αυτή η βασική παραδοχή για τον αντιπλημμυρικό σχεδιασμό δεν έχει ληφθεί υπόψη στην παρούσα μελέτη, η οποία στηρίχθηκε σε παρωχημένα υδρολογικά δεδομένα της περασμένης δεκαετίας. - Αυτό είναι αντίθετο με τις προβλέψεις και τις επιταγές της ΕΕ, οι οποίες δικαιολογούνται απολύτως και από τις πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά στην εμφάνιση πλημμυρικών κινδύνων, στο πλαίσιο της εξελισσόμενης Κλιματικής Κρίσης.
Τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα «Ιανός» το 2020 και «Daniel» το 2023 που έπληξαν κυρίως τη γειτονική περιφέρεια Θεσσαλίας, είχαν περίοδο επαναφοράς, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα 500 περίπου χρόνια το πρώτο και τα 1000 χρόνια το δεύτερο. Τα οποία, όμως, στο πλαίσιο της επελαύνουσας Κλιματικής Κρίσης συνέβησαν δυο φορές μόλις εντός 3 χρόνων.
Επιβεβαιώνοντας πλήρως την ανάγκη άμεσης αναθεώρησης των αντιπλημμυρικών έργων, σύμφωνα με τα νέα δυσμενέστερα δεδομένα. - Η αντιπλημμυρική θωράκιση, συνεπώς, της Θεσσαλονίκης που εκτελείται σύμφωνα με τα υδρολογικά δεδομένα και τους κινδύνους πλημμύρας προ του 2020 κρίνεται ως αναχρονιστική και απολύτως ξεπερασμένη. Και αυτό όχι από προβλέψεις και εκτιμήσεις, αλλά από τα πραγματικά δεδομένα.
Ως εκ τούτου, το παρόν έργο κρίνεται αναποτελεσματικό στο σύνολό του. - Η εκτίμηση που αναφέρεται στην εισήγηση της υπηρεσίας, σε απάντηση παρατηρήσεων και προτάσεων των κατοίκων Κρυονερίου Άνω Τούμπας, για αντιπλημμυρικό σχεδιασμό που θα στηρίζεται σε μεγαλύτερες περιόδους επαναφοράς, σύμφωνα με την οποία αν συμβεί αναθεώρηση επί το δυσμενέστερο των υδρολογικών παραδοχών, θα χρειαστούν «θηριώδη έργα» και επεμβάσεις για να απαντήσουν στο νέο σχεδιασμό, είναι απολύτως εσφαλμένη.
Η εκτίμηση πλημμυρικών φαινομένων με μεγαλύτερη περίοδο επαναφοράς ή αλλιώς η εκτίμηση μεγαλύτερων κινδύνων για τις ίδιες με πριν περιόδους επαναφοράς, ως προσαρμογή στις νέες δυσμενέστερες συνθήκες της Κλιματικής Κρίσης, δεν οδηγεί σε «θηριώδη» υπερδιαστασιολόγηση των αντιπλημμυρικών έργων. Κάτι τέτοιο θα ήταν εντελώς εξωπραγματικό και ανέφικτο
Η θεώρηση μεγαλύτερων περιόδων επαναφοράς οδηγεί σε μια άλλη αντίληψη και μια διαφορετική φιλοσοφία του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού.
Που στηρίζεται στις εξής παραδοχές και προϋποθέσεις, σύμφωνα και με τις επιταγές της ΕΕ:
- Ολοκληρωμένος Αντιπλημμυρικός Σχεδιασμός σε επίπεδο συνολικής Λεκάνης Απορροής και όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις σε τμήματα των ρεμάτων και των ποταμών. Οι συνέργειες που επιτυγχάνονται με την ολοκληρωμένη θεώρηση του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού των Λεκανών Απορροής μειώνουν δραστικά την ανάγκη για «θηριώδη» αντιπλημμυρικά έργα.
- Επεμβάσεις δασοκάλυψης και ενίσχυσης της βλάστησης και μικρά έργα ανάσχεσης των πλημμυρικών απορροών στα ανάντι, στις ορεινές δηλαδή και στις ημιορεινές περιοχές. Παραδείγματα τέτοιων ήπιων παρεμβάσεων είναι τα μικρά χωμάτινα φράγματα και τα μικρά φράγματα από κλαδοπλέγματα για την ανάσχεση των πλημμυρικών απορροών και τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων στα ορεινά και ημιορεινά. Οι επεμβάσεις αυτές, αν και ήπιες, μειώνουν σημαντικά το ύψος των πλημμυρικών κυμάτων που πλήττουν τις κατάντι περιοχές και συνεπώς μειώνουν και το μέγεθος των έργων διευθέτησης της κοίτης των ρεμάτων και των ποταμών στην κατάντι πεδινή περιοχή.
- Λεκάνες εκτόνωσης των πλημμυρικών κυμάτων και διεύρυνση της κοίτης των ρεμάτων εκτός αστικών και ημιαστικών περιοχών. Η τεχνική αυτή μειώνει σημαντικά την ένταση και το ύψος των πλημμυρικών απορροών και συνεπώς και το μέγεθος των έργων διευθέτησης της κοίτης των ποταμών και των ρεμάτων στις κατοικημένες περιοχές.
- Λύσεις και επεμβάσεις απολύτως ενταγμένες στο φυσικό τοπίο και στους φυσικούς τρόπους ανάσχεσης των πλημμυρικών απορροών, (Nature Based Solutions). Η νέα αντίληψη για τον αντιπλημμυρικό σχεδιασμό ακολουθεί τη φύση και δεν την καταστρέφει για να κατασκευάσει θηριώδη έργα. Η ενίσχυση της βλάστησης παρόχθια και στα πρανή των υδατορευμάτων, για παράδειγμα, αντί της καταστροφής της φύσης και της κοπής των δένδρων για την τεχνητή ενίσχυση των αναχωμάτων και τη σταθεροποίηση των πρανών, είναι μια τέτοια ήπια, πλην όμως πολύ αποτελεσματική τεχνική.
- Στο παρόν έργο καμία από τις παραπάνω σύγχρονες και προσαρμοσμένες στα νέα δεδομένα της Κλιματικής Κρίσης αντιλήψεις δεν λαμβάνεται υπόψη. Συγκεκριμένα:
- Ως περίοδος επαναφοράς λαμβάνεται η πριν από το 2020, πριν την επέλαση της Κλιματικής Κρίσης, δηλαδή και των φαινομένων «Ιανός» και «Daniel» περίοδος επαναφοράς των 50 χρόνων, με την ίδια με τότε θεώρηση του πλημμυρικού κινδύνου.
Γεγονός που αυξάνει κατακόρυφα τον πλημμυρικό κίνδυνο, γιατί οδηγεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα και σε ανεπαρκή σχεδιασμό έργων. - Οι επεμβάσεις για τη διευθέτηση της κοίτης της Περιφερειακής Τάφρου δεν γίνονται στο σύνολο της Λεκάνης Απορροής, αλλά μόνο σε ένα τμήμα της, που αντιστοιχεί σε ένα μήκος 6 μόλις χιλιομέτρων, από τα 9,13 συνολικά χιλιόμετρα της κοίτης της.
- Τα έργα δεν επεκτείνονται στην ανάντι λοφώδη περιοχή, εκεί όπου οι πλημμυρικές απορροές δημιουργούνται για πρώτη φορά, με ήπιες παρεμβάσεις όπως η δασοκάλυψη, η φυτοκάλυψη και τα μικρά έργα ανάσχεσης των πλημμυρικών απορροών.
- Ομοίως, δεν υπάρχουν ήπιες επεμβάσεις ανάσχεσης της πλημμύρας στο δάσος του Σέιχ Σου.
- Δεν υπάρχουν πουθενά παρεμβάσεις για την έγκαιρη εκτόνωση της πλημμύρας, όπως φυσικές λεκάνες εκτόνωσης, πριν αυτή φτάσει στις κατοικημένες περιοχές.
- Στην κοίτη και τα πρανή της Περιφερειακής Τάφρου και των συμβαλλόντων ρεμάτων δεν υπάρχουν «Nature Based Solutions», σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Αντίθετα, ακολουθείται η πεπαλαιωμένη και αναποτελεσματική τακτική της κοπής των δένδρων και της απομάκρυνσης της βλάστησης, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη μείωση της ικανότητας σταθεροποίησης των πρανών και ανάσχεσης των πλημμυρικών απορροών που τα δένδρα και η φυτοκάλυψη προκαλούν.
- Δεν λήφθηκαν υπόψη οι προτάσεις των κατοίκων Κρυονερίου Άνω Τούμπας. Και μάλιστα αυτό συνέβη με το λανθασμένο επιχείρημα ότι ο εκσυγχρονισμός και η επικαιροποίηση των δεδομένων των πλημμυρικών κινδύνων θα απαιτούσε «θηριώδη έργα».
- Για όλους αυτούς τους λόγους το παρόν έργο, αν και επίκαιρο ως προς την ανάγκη αντιπλημμυρικού σχεδιασμού, είναι αναποτελεσματικό και δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες γιατί:
- Είναι αναχρονιστικό, ξεπερασμένο και δεν έχει αναθεωρηθεί, μια και αναφέρεται σε παραμέτρους σχεδιασμού προ του 2020, που εντωμεταξύ έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις
- Δεν λαμβάνει υπόψη του τα νέα και δυσμενή υδρολογικά δεδομένα της Κλιματικής Κρίσης, όπως αυτά περιλαμβάνονται στην πρόσφατη Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του 2024. Και επιπλέον δεν αξιοποιεί καθόλου τις σύγχρονες αντιλήψεις του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού
- Προβλέπει αποσπασματικές παρεμβάσεις σε μέρος της κοίτης της ΠΤ και δεν λαμβάνει υπόψη του τον Ολοκληρωμένο Σχεδιασμό σε επίπεδο Λεκάνης Απορροής
- Δεν προβλέπει ήπιες παρεμβάσεις και μικρά έργα ανάσχεσης της πλημμύρας στην ανάντι λοφώδη περιοχή, ούτε στο δάσος Σέιχ Σου.
- Δεν λαμβάνει υπόψη του σύγχρονες λύσεις στη φιλοσοφία των Nature based Solutions για τη διευθέτηση της κοίτης και την ενίσχυση και τη σταθεροποίηση των πρανών των υδατορευμάτων.
- Για όλους αυτούς τους λόγους η ΜΠΕ που αφορά σε έργο αναχρονιστικά σχεδιασμένο, που δεν λαμβάνει υπόψη του τα νέα δυσμενή δεδομένα της κλιματικής κρίσης και τους νέους σχεδιασμούς και το οποίο, ως εκ τούτου, κρίνεται επικίνδυνο για την αντιπλημμυρική ασφάλεια της Θεσσαλονίκης, απορρίπτεται στο σύνολό της.
- Η παράταξη ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ έχει από καιρό υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση για την αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισμό των έργων αντιπλημμυρικής θωράκισης των Λεκανών Απορροής της περιφέρειας, η οποία μάλιστα έγινε δεκτή από τον κ. Περιφερειάρχη.
Ο οποίος υποσχέθηκε να την ενσωματώσει στα επόμενα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας.
Από τότε, όμως, έχουν περάσει ήδη 5 μήνες και ο αντιπλημμυρικός σχεδιασμός εξακολουθεί να γίνεται με τον ίδιο ξεπερασμένο, αναποτελεσματικό και γι’ αυτό επικίνδυνο για την ασφάλεια της περιφέρειας τρόπο.
Και δυστυχώς, αυτό συμβαίνει ενώ η διοίκηση της περιφέρειας γνωρίζει και έχει αναγνωρίσει την ανάγκη αναθεώρησης του πλαισίου εκτέλεσης των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, με δεδομένη την επελαύνουσα κλιματική αλλαγή.
ΓΣΕΒΕΕ: Προβληματίζουν οι εξελίξεις στην χονδρική τιμή του ρεύματος
Δυναμικό «παρών» της Περιφέρειας στο Summer Fancy Food Show
Κατήργησε ο Εμπορικός Σύλλογος Σερρών το Διοικητικό του Συμβούλιο;
Σήμα κινδύνου για τα οικονομικά των δήμων από την ΠΕΔΚΜ
Σέρρες: Διακοπή Ηλεκτροδότησης λόγω ατυχήματος – Τι λένε οι Σερραίοι Πολίτες
